Vào trưa 6/11, chiếc máy bay Yak-130 của Trung đoàn không quân 940, Trường sĩ quan Không quân đã xảy ra sự cố không thể hạ cánh sau khi hoàn thành bài bay huấn luyện tại sân bay Phù Cát. Máy bay do đại tá Nguyễn Văn Sơn (buồng trước) và thượng tá Nguyễn Hồng Quân (buồng sau) điều khiển, cất cánh lúc 9h55 và đến 10h38, phi công phát hiện càng máy bay không mở dù đã xử lý tình huống thả càng khẩn cấp nhưng không được. Được chỉ huy cho phép, hai phi công nhảy dù lúc 10h51 tại khu vực Trường bắn TB2, Tây Sơn, Bình Định. Và khi nhận được thông tin cần ứng cứu, Viettel đã ngay lập tức triển khai các biện pháp kĩ thuật để tìm kiếm hai phi công gặp nạn.
Lúc 19h57 phút, lực lượng chức năng đã tìm thấy Thượng tá Nguyễn Hồng Quân (giữa) tại khu vực núi thuộc xã Tây Phú
Từ khu vực nghi ngờ, cả đội tiến hành phân tích lịch sử thuê bao, dự đoán đường đi, khoanh vùng những trạm phát sóng gần khu vực đáp của hai phi công. Tuy nhiên, vị trí đáp của cả hai nằm sâu trong cánh rừng nguyên sinh, địa hình khuất, nhiều thung lũng khiến công cuộc xác định vị trí gặp thách thức. Lúc này, phương án điều chỉnh ăng ten, tăng công suất các trạm phát sóng được tính đến. Đội ngũ kỹ thuật của Viettel phải thực hiện các giải pháp kỹ thuật như: Xoay chỉnh hướng và góc ngẩng anten, tăng công suất phát tối đa của các trạm phục vụ đồng thời tận dụng các giải pháp phát sóng băng tần thấp để ưu tiên tập trung tăng cường hướng phủ sóng vào khu vực vùng đồi núi và vị trí phi công có thể đáp trước đó.
Khoảng 22h lực lượng chức năng đã tìm được Đại tá phi công Nguyễn Văn Sơn (giữa)
Qua phân tích, nhóm Viettel xác định hai phi công đáp xuống 2 hướng khác nhau, nên phải liên tục điều chỉnh để tìm ra trạm phát sóng có tín hiệu. Sau khoảng 15-20 phút từ lúc đội điều chỉnh, tin mừng đầu tiên trả về, Thượng tá Nguyễn Hồng Quân – một trong hai phi công – đã liên lạc được về đơn vị bằng điện thoại di động, vào khoảng 16h30′ cùng ngày.
Anh Nguyễn Quang Ẩn (ngoài cùng bên trái) cùng lực lượng cứu hộ tìm thấy Đại tá Nguyễn Văn Sơn
Trong khi đó, việc tìm ra vị trí của Đại tá Nguyễn Văn Sơn lại khó nhằn hơn bởi nơi đáp xuống của phi công này nằm khuất sâu, sóng khó đến do vướng nhiều cây cối, núi đá cản trở. Đội ngũ kỹ thuật sau nhiều lần xoay xở điều hướng vùng phủ sóng, đồng thời liên tục gọi vào điện thoại của Đại tá Sơn, cuối cùng đến 18h45′, đã nhận được tín hiệu trả lời. Từ những cuộc gọi này, lực lượng kỹ thuật của Viettel tiếp tục hướng dẫn hai phi công dùng sóng data 4G gửi tọa độ về cho đơn vị. Ngoài hiện trường, nhóm ứng cứu mau chóng lên phương án tổ chức tiếp cận cứu hộ.
Được biết, đội hỗ trợ ứng cứu của Viettel Công trình chi nhánh Bình Định gồm hai đồng chí nhân viên kỹ thuật Nhà trạm và nhân viên kỹ thuật Dây máy. Khi nhận được lệnh từ cấp trên, hai đồng chí “tức tốc” di chuyển nhằm hỗ trợ công tác tìm kiếm cứu nạn.“Lúc đó tầm 16h, khi đang lắp trạm phát sóng tại xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, tôi nhận được cuộc gọi của Giám đốc kỹ thuật (GĐKT) huyện và ngay lập tức tôi lên đường nhận nhiệm vụ”. Anh Nguyễn Quang Ẩn, nhân viên trực tiếp cứu hộ chia sẻ.
Ở vai trò hoa tiêu, cứ đi được 20-30m, anh Ẩn lại kiểm tra tọa độ một lần để đảm bảo cả đoàn đang đi đúng hướng. Bởi trong đêm tối, đường rừng vốn đã rậm rạp, khó đi, lại càng khó nhằn khi thời tiết mưa to, gió lớn, núi đá trơn trượt. Phía trên, hai người dân địa phương đi đầu, cầm đèn pin dò đường.
Khoảng 20h cùng ngày, Thượng tá Quân được tìm thấy tại ngọn núi thuộc khu vực Hầm Hô, xã Tây Phú, huyện Tây Sơn, cách khu vực nhảy dù khoảng 10 km. Chia sẻ thêm về quá trình cứu hộ, anh Ẩn cho hay sau khi tìm thấy Thượng tá Quân, cả đội đã thấm mệt, điện thoại mang theo hầu hết đã cạn pin, đội tính đến phương án sẽ để đội khác vào ứng cứu anh Sơn tiếp. Nhưng khi kiểm tra tọa độ, phát hiện anh Sơn ở cách đó không xa, khoảng 600m, cả đội quyết tâm giải cứu nốt người phi công còn lại. Một nhóm được chia ra đưa anh Quân ra khỏi rừng, một nhóm tiếp tục tìm kiếm.
Dù trên bản đồ, nơi anh Sơn trú ẩn đã ở rất gần, nhưng trên thực tế, nhóm ứng cứu phải mất thêm 2 tiếng mới tiếp cận được đúng vị trí. Đường núi trơn trượt do mưa lớn, cả đội chủ yếu phải lần mò giữa đêm tối, nhiều đoạn trượt té hoặc phải bò, bám vào mặt đất. Áo mưa đem theo cũng bị cây cối làm rách gần hết, có người đành cởi ra, dầm mưa bước tiếp.
“Anh em tự nhủ không muốn để anh Sơn đợi lâu thêm, lại không biết anh có bị thương ở đâu không, nên lại động viên nhau đi tiếp”, anh Ẩn kể lại.
Mọi công sức được đền đáp khi khoảng 22h20′, lực lượng cứu hộ tìm thấy Đại tá Sơn. Gần đến nơi, mọi người thi nhau gọi tên anh Sơn. Thời khắc nghe thấy tiếng viên phi công đáp lại, cả đội vỡ òa, vội chạy một mạch đến nơi phát ra âm thanh.
Vị trí tìm thấy 02 phi công chỉ cách nhau 1km
Sau gần 8 tiếng dầm mưa, tiến sâu vào vùng núi đá hiểm trở, đội ứng cứu hoàn thành nhiệm vụ. “Công việc hàng ngày giúp tôi có ít nhiều kinh nghiệm về địa hình khu vực, cách hoạt động các trạm ở sâu trong núi. Nhưng lần ‘vượt núi băng rừng’ này thật sự đáng nhớ vì cả đội hoàn toàn phải lặn lội trong đường rừng giữa mưa lớn, không có đường mòn men theo. Thời điểm cứu được cả 2 anh, tôi thật sự rất vui, quên hết mọi vất vả”, anh Ẩn bày tỏ. Ra khỏi bìa rừng lúc nửa đêm, anh Ẩn vội gọi ngay về cho thủ trưởng báo cáo nhiệm vụ hoàn thành, cả đội an toàn. 3h sáng ngày 7/11, anh Ẩn mới trở về nhà.
Theo đại diện Tập đoàn Viettel, nhiệm vụ đảm bảo thông tin liên lạc trong công tác phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng năm của Viettel. Từ các đợt tham gia ứng cứu bão lũ, đơn cử như trận sạt lở tại Làng Nủ (Lào Cai) trong cơn bão Yagi hồi tháng 9, đã giúp lực lượng kỹ thuật Viettel có nhiều kinh nghiêm xử lý, tìm ra giải pháp trong thời gian ngắn nhất.
Việc lực lượng kỹ thuật thông thuộc đặc điểm địa hình, thiết kế trạm ở các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa cũng đóng vai trò quan trọng, mang yếu tố quyết định. Trong đó, việc thiết kế các trạm di động được tính toán sao cho ngoài đảm bảo sóng 4G cho dân cư, còn đảm bảo độ phủ rộng nhất phục vụ cho các tuyến đường liên huyện, liên tỉnh và các tình huống cứu hộ, cứu nạn./.