Cấu kiện là gì? Phân loại và ứng dụng
1. Cấu kiện là gì?
Bên cạnh các thuật ngữ sử dụng phổ biến hiện nay như móng, dầm, sàn, mái,…Đây cũng là một khái niệm được nhiều người quan tâm, đặc biệt đối với những kiến trúc sư, nhà thầu thi công hay chủ đầu tư xây dựng.
Hiểu đơn giản, cấu kiện là một trong những bộ phận được chia nhỏ từ các kết cấu bê tông cốt thép hoặc công trình kết cấu thép (tiêu biểu là nhà tiền chế). Gắn liền với định nghĩa này các các công việc đo lường, tính toán liên quan đến các lực đỡ, nội lực và cả ngoại lực. Kết cấu của cả công trình có thể thanh đổi xuất phát từ các tác động ngoại vi.
Quá trình thi công hiện nay ngày càng trở nên chuyên nghiệp và hiện đại, việc các nhà thầu hay kiến trúc sư phải xác định chính xác con số, mức độ chịu lực của cấu kiện là điều kiện tiên quyết cho tính vững chắc của kết cấu công trình, dự án, đảm bảo chúng được chặt chẽ, an toàn theo thời gian.
2. Phân loại cấu kiện
Viettel Construction tổng hợp 4 loại cấu kiện được sử dụng trong xây dựng:
– Cấu kiện chịu nén: Đây là bộ phận chịu tác động của lực nén phía trên, thường bị tác động nén chặt lại. Thường thấy nhất là những cột khung nhà, thân vòm hay thanh đà. Chia nhỏ loại chịu nén sẽ có 2 kiểu chính: cấu kiện nén trung tâm và nén lệch tâm.
– Cấu kiện chịu kéo: Đây là bộ phận chịu tác động của lực kéo từ 2 phía, làm giãn dọc theo trục của nó. Trong các công trình xây dựng, chúng thường là các thanh chịu kéo, thanh treo và thanh căng của vòm.
– Cấu kiện chịu xoắn: Đây là bộ phận chịu tác động của lực xoắn, lực gây ra mô-men xoay quanh trục của cấu kiện. Loại này thường đi kèm với loại chịu uốn.
– Cấu kiện chịu uốn: Là loại sử dụng rộng rãi nhất hiện nay, thường gặp nhất là các vị trí như dầm, sàn và cầu thang.
3. Ứng dụng của cấu kiện trong thi công xây dựng
3.1 Cấu kiện sử dụng trong thi công mái
Cấu kiện trong thiết kế mái đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo kết cấu, công năng và thẩm mỹ của công trình. Dưới đây là các nhóm chính:
– Cấu kiện chịu lực chính: Bao gồm dầm mái, kèo mái và cột chống, giúp chịu tải trọng từ mái và truyền xuống móng, đảm bảo sự ổn định.
– Cấu kiện phụ trợ: Xà gồ giúp đỡ tấm lợp, giằng mái tăng độ cứng và ổn định, chống xô lệch do gió hoặc lực ngang.
– Cấu kiện bao che: Tấm lợp (ngói, tôn, kính) bảo vệ không gian khỏi thời tiết. Máng thoát nước thu gom và dẫn nước mưa hiệu quả.
– Cách nhiệt và cách âm: Lớp cách nhiệt giảm hấp thụ nhiệt, lớp cách âm hạn chế tiếng ồn, đảm bảo tiện nghi bên trong.
– Trang trí và ứng dụng đặc thù: Các chi tiết như mái thái, mái Nhật, mái kính tăng thẩm mỹ, hoặc mái tích hợp tấm pin năng lượng mặt trời cho công trình hiện đại.
Việc lựa chọn và kết hợp cấu kiện cần phù hợp với khí hậu, công năng và ngân sách, đảm bảo hiệu quả lâu dài cho công trình.
Cấu kiện sử dụng trong thi công mái
3.2. Cấu kiện sử dụng trong nhà gỗ
Nhà gỗ truyền thống không chỉ là những biểu tượng văn hóa độc đáo mà còn là công trình kiến trúc phức tạp đòi hỏi sự tính toán, đo lường kỹ lưỡng để đảm bảo tính bền vững với thời gian. Các cấu kiện gỗ mang đến vẻ đẹp tự nhiên, ứng dụng điển hình trong thi công nhà gỗ như:
– Khung nhà: Bao gồm các vị trí như cột, dầm, xà và mẹ. Trong đó, cột là bộ phận chịu lực chính, truyền tải trọng xuống móng, thường chế tạo từ những loại có tính chịu lực tốt như gỗ sến, gỗ lim và gỗ táu. Xà nằm ngang, đỡ mái và sàn, thường được đặt song song và liên kết với cột.
– Mái nhà: Bao gồm: kèo, đòn tay và mè. Kèo là các thanh gỗ nghiêng, đóng vai trò đỡ phần mái. Kèo được liên kết với xà và cột bằng mộng. Đòn tay là các thanh gỗ ngang, đỡ kèo. Còn phần mè tương tự mè tại phần khung, đặt vuông góc với kèo.
– Sàn nhà: Thông thường sẽ là những tấm ván gỗ được ghép lại, tạo thành mặt sàn phẳng. Một số sàn có thể trát vữa hoặc lát gạch nền để tăng độ bền và thẩm mỹ.
– Tường gỗ: những tấm ván gỗ ghép hoặc bằng cách dựng các thanh gỗ đứng sát nhau.
Cấu kiện sử dụng trong nhà gỗ
3.3. Cấu kiện sử dụng trong nhà thép tiền chế
Hiện nay, với công nghệ sản xuất và thi công ngày càng phát triển, nhà thép tiền chế đã trở thành giải pháp xây dựng hiện đại và hiệu quả. Cấu kiện sử dụng trong kết cấu nhà tiền chế đóng vai trò quan trọng đảm bảo tính vững chắc và bền đẹp:
– Khung nhà thép: khung nhà bao gồm các thành phần chính là cột, dầm, xà gồ. Các cấu kiện thép đa dạng hình I, H, C, Z, sự đang dạng này cho phép chịu tải dọc, lực uốn và thiết kế phù hợp với nhiều kiểu kiến trúc khác nhau.
– Mái nhà thép: thường sử dụng trong các loại nhà tiền chế là mái tôn sóng hoặc tấm lợp cách nhiệt hạn chế chống thấm và cách nhiệt tốt hơn. Kèo thép được chế tạo với khả năng chịu lực uốn cũng như phân tán tải trọng lên các cột giúp dễ dàng thi công và bảo trì.
– Sàn nhà thép: sử dụng vật liệu như tấm sàn thép, bê tông nhạn hay sàn gỗ công nghiệp, đáp ứng nhiều nhu cầu sử dụng khác nhau. Những công trình lớn sử dụng sàn thép, trong khi đó công trình dân dụng nên lựa chọn sàn bê tông nhẹ hoặc sàn gỗ công nghiệp.
– Vách ngăn nhà tiền chế: vách ngăn nhà thép tiền chế sử dụng các loại vật liệu phổ biến như tấm panel, tôn hay kính tạo nên không gian linh hoạt với tính thẩm mỹ cao. Chất liệu này đảm bảo tính cách âm, cách nhiệt tốt.
Cấu kiện sử dụng trong nhà thép tiền chế
Cấu kiện xây dựng là nền tảng quan trọng quyết định độ bền vững và thẩm mỹ của mỗi công trình. Việc hiểu rõ các loại cấu kiện và ứng dụng của chúng không chỉ giúp tối ưu chi phí mà còn đảm bảo hiệu quả thi công lâu dài. Với kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực xây dựng, Viettel Construction luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong mọi dự án, mang đến giải pháp chất lượng và hiện đại nhất.